Adliyeler: Görevleri, İşleyişi ve Vatandaşların Merak Ettiği Sorular

Adliyeler, Türkiye’de yargı sisteminin en önemli yapı taşlarından biri olarak, hukuki meselelerin çözüme kavuştuğu yerlerdir. Vatandaşlar adliyelere çeşitli nedenlerle başvurabilir; dava açmak, mahkeme süreci takip etmek, hukuki danışmanlık almak gibi. Ancak, adliyelerin işleyişi ve hangi durumlarda nasıl bir yol izlenmesi gerektiği konusunda birçok kişi soru işaretlerine sahiptir. Bu makalede adliyelerle ilgili merak edilen tüm soruları yanıtlamaya çalışacağız.

Adliye Nedir ve Hangi Görevleri Üstlenir?

Adliye, adaletin sağlanması amacıyla mahkemelerin faaliyet gösterdiği resmi binalardır. Türkiye’de adliyeler, Adalet Bakanlığı’na bağlıdır ve ülke genelinde birçok il ve ilçede bulunmaktadır. Adliyeler, hukuk, ceza ve idare mahkemelerinin işlerini yürüttüğü ve vatandaşların yargı hizmeti aldığı kurumlardır. Başlıca görevleri şunlardır:

Dava Süreçlerini Yönetmek: Mahkemelerde görülen davaların takibini sağlamak ve yargı süreçlerini yürütmek.
Dosya ve Belgeleri Düzenlemek: Vatandaşların dava dosyalarını kayıt altına almak ve belgelerin güvenliğini sağlamak.
Adli Sicil ve Nüfus Kaydı İşlemleri: Adli sicil kaydı talebi ve diğer hukuki belgelerin hazırlanması.
Noterlik ve İcra İşlemleri: Noterlerin yaptığı işlemler ve borçlu-alacaklı ilişkilerine dair icra işlemleri de adliye kapsamında yürütülür.

Adliyeye Hangi Durumlarda Başvurulur?

Adliyeler, birçok hukuki meselede çözüm sunar. Aşağıda vatandaşların hangi durumlarda adliyeye başvurabileceklerine dair örnekler verilmiştir:

Dava Açmak veya Savunma Yapmak: Bir kişi ya da kuruma karşı hakkınızı aramak veya size karşı açılan bir davada savunma yapmak için adliyeye başvurabilirsiniz.
Boşanma ve Aile Hukuku: Boşanma, velayet, nafaka gibi ailevi hukuki meselelerde dava açmak veya süreci takip etmek için adliyeye gitmeniz gerekir.
Ceza Davaları: Suç işlediği iddia edilen kişiler hakkında dava açmak veya bu tür davalara katılmak.
Ticari Davalar: İş hayatıyla ilgili ticari anlaşmazlıklar, iflas ve alacak-verecek davaları için ticaret mahkemeleri adliyede yer alır.
İcra ve İflas İşlemleri: Alacakların tahsil edilmesi veya iflas işlemlerinin yürütülmesi için adliyeye başvurulabilir.

Adliyede Mahkemeler Nasıl Çalışır?

Adliyelerde farklı türde mahkemeler bulunur ve her biri belirli türde davalarla ilgilenir:

Hukuk Mahkemeleri: Boşanma, miras, ticari anlaşmazlıklar gibi hukuki meselelerde davaların görüldüğü yerlerdir.
Ceza Mahkemeleri: Cinayet, hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarla ilgili davalar burada görülür.
İdare Mahkemeleri: Devlet ile vatandaş arasında çıkan anlaşmazlıkların çözümlendiği mahkemelerdir.
İcra Daireleri: Borçların tahsili ile ilgili işlemler burada yürütülür.

Her mahkeme türü, belirli kurallar çerçevesinde işlem yapar. Davalar genellikle delillerin toplanması, tanıkların dinlenmesi ve hakimlerin karar vermesi süreçlerinden oluşur. Mahkemeler, belirlenen duruşma günlerinde davaları görüşür ve sonuçlandırır.

Adliyede Dava Nasıl Açılır?

Dava açmak için öncelikle, olayla ilgili hukuki bir gerekçeniz olmalıdır. Bir davanın açılabilmesi için şu adımlar izlenir:

Dava Dilekçesi Hazırlama: Dava dilekçesi, mahkemeye sunulan ve davanın konusunu özetleyen belgedir. Hukuki bir gerekçe ve delillerle desteklenir.
Harç ve Masrafların Ödenmesi: Dava açarken belirli bir dava harcı ödenir. Bu harç miktarı, davanın türüne ve değerine göre değişir.
Dava Dosyasının Mahkemeye Sunulması: Dilekçe ve gerekli belgeler mahkemeye sunulduktan sonra dava açılır ve süreç başlar.

Adli Yardım Nedir ve Kimler Yararlanabilir?

Bazı vatandaşlar, dava masraflarını karşılayamayacak durumda olabilirler. Bu gibi durumlarda adli yardım devreye girer. Adli yardım, dava masraflarının devlet tarafından karşılanmasını sağlayan bir sistemdir. Adli yardımdan yararlanmak için: